Pimenowska ikona Matki Bożej pędzla Ewy Grześkiewicz. Fot. 7sensesphoto.com

Gdy jakiś czas temu zwiedzałm Galerię Trietiakowską, zachwyciła mnie Pimenowska ikona Matki Bożej. Jest to ikona w typie Hodegetrii, co tłumaczyć można jako „Wskazująca Drogę”. Matka Boża wskazuje dłonią na swego Syna jako na drogę do zbawienia. Nazwa ikony pochodzi od imienia  metropolity kijowskiego Pimena, wraz z którym w XIV w.  przybyła z Konstantynopola na Ruś. Po śmierci  patriarchy umieszczona została w ołtarzu soboru Zaśnięcia Matki Bożej na moskiewskim Kremlu. Wkrótce zasłynęła ona cudami uzdrowień. Wierni pragnęli gościć tę ikonę w swoich domach. Tak powstał zwyczaj obnoszenia jej po mieszkaniach osób, które o to prosiły. W czasie jednej z takich pielgrzymek, po modlitwie w domu kupca, z ikony zaczęła wydzielać się cudowna mirra. W XVI w. ikonę przeniesiono do innego soboru, również znajdującego się na moskiewskim Kremlu – soboru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy, a później do jeszcze innego miejsca, także mieszczącego się na Kremlu – specjalnego pomieszczenia, w którym było przygotowywane i konsekrowane święte krzyżmo. Tam znajdowała się do momentu konfiskaty przez władze radzieckie w 1918 r. Po tym wydarzeniu umieszczono ją w Państwowym Muzeum Historycznym, a następnie w Galerii Trietiakowskiej, gdzie znajduje się do dziś.

Matka Boża Pimenowska XIV w.

Matka Boża Pimenowska XIV w. Detal

Napisana przeze mnie ikona Matki Bożej Pimenowskiej ma swoje początki w rumuńskich monasterach. Deska wykonana została w stolarni monasteru Stavnic. Stamtąd trafiła do klasztoru męskiego w Bucium, gdzie została zagruntowana. I tam ją znalazłam.

A tak wygląda miejsce wyrobu desek pod ikony we wspomnianym monasterze:

Stolarnia i gruntownia w monasterze w Bucium

Stolarnia i gruntownia. Zwróćcie uwagę na sięgającą sufitu stertę desek na drugim planie, które zostały poukładane do sezonowania.

W stolarni w Bucium

Przeor klasztoru, ikonopis ojciec Ireneusz, demonstruje sposób łączenia desek.

Gruntowanie desek pod ikony

Składniki potrzebne do zrobienia tradycyjnego gruntu – naturalny klej i kreda.

Kleje do gruntu do podobrazi ikonowych

 Dwa rodzaje kleju stosowanego w tej pracowni do gruntowania desek – klej króliczy i klej rybi, tzw. karuk. W Polsce do przygotowywania podobrazi pod ikony stosuje sie przeważnie klej perełkowy skórny, i droższy od niego, ale posiadający lepsze właściwości – klej króliczy. Natomiast w rumuńskich pracowniach często wykorzystywany jest w tym celu klej rybi. Jest to dosyć drogi klej otrzymywany z wysuszonych pęcherzy pławnych ryb. Dawniej używano do tego celu przede wszystkim bieługi i jesiotra. Obecnie, z powodu objęcia ochroną tych gatunków, produkuje się go z pęcherzy innych gatunków, głównie południowoamerykańskich. W monasterskiej pracowni zaopatrzyłam się w solidnie wykonane podobrazie.

Wybór deski pod ikonę

Wybór deski Deskę zakupioną w Bucium przywiozłam do Polski, by po pewnym czasie ponownie zabrać ją do Rumunii. Tym razem trafiła ze mną do żeńskiego monasteru Varatec, gdzie pojechałam na praktykę ikonograficzną.

Pisanie ikon w rumuńskim monasterze

W monasterskiej pracowni Poniższe zdjęcie przedstawia narodziny ikony – sankir i pierwsze światła. Ikonę dokończyłam już w Warszawie. Efekt mojej pracy mogliście zobaczyć na początku artykułu.

Przy opracowywaniu rysu historycznego korzystałam z książki Jarosława Charkiewicza „Tobą raduje się całe stworzenie”.

Podobne wpisy:

• „Korzenie sztuki sakralenej” – warsztaty posania ikon i śpiewu w Świętej Lipce
• Rozavlea cz. 2. Język rumuński w cerkwi.
• Ikona Matki Bożej Fatimskiej cz.II – historia ikony z Doniecka
• Ikony z Neamt – Rumunia
• Ikona Matki Bożej Fatimskiej „W Tobie jedność”. Cz I – petersburski pierwowzór ikony